De Europese waarden en de mensenrechten centraal in de EU-diplomatie

Vandaag, maandag 7 december, heeft vice-premier en minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès deelgenomen aan de Raad Buitenlandse Zaken van de Europese Unie, die in Brussel werd gehouden. Deze bijeenkomst was een gelegenheid om met haar collega’s te discussiëren over de situatie in verschillende landen en over het nieuwe Europese sanctieregime tegen ernstige schendingen van de mensenrechten.

Sancties

De ministers van Buitenlandse Zaken van de EU hebben vandaag een nieuwe Europese sanctieregeling aangenomen. Met dit nieuwe instrument zal de Europese Unie kunnen toezien op de eerbiediging van de mensenrechten in de hele wereld. Ze kan dat doen door sancties op te leggen aan overheids- of niet-overheidsactoren, rechtspersonen of individuen die verantwoordelijk zijn voor ernstige menserechtenschendingen zoals genocide, misdaden tegen de menselijkheid, foltering enzovoort. Dit zou voortaan kunnen leiden tot een verbod op de toegang tot het Europese grondgebied of tot het bevriezen van tegoeden.

Sophie Wilmès is blij met deze stap voorwaarts: “De verdediging van de waarden die de kern vormen van het Europese project moet centraal staan bij de Europese Unie. Respect voor en bevordering van deze waarden is wie wij zijn –  het zijn waarden die zijn vastgelegd in onze oprichtingsverdragen en die ons uniek maken op het internationale toneel. Dit is zeer belangrijk voor België. Om die reden lag ons land bijvoorbeeld aan de basis van de invoering van een intra-Europese peer review inzake rechtsstaat. Daarom zijn we vandaag verheugd dat de eerbiediging van de mensenrechten centraal staat in de Europese diplomatie. Dit nieuwe sanctieregime zal naast de andere mechanismen bestaan en zal ons toelaten zeer snel en duidelijk te handelen. »

Minister Wilmès betreurt echter dat de beslissingen met eenparigheid van stemmen moeten worden genomen. “Ik begrijp dat unanimiteit ons toelaat een sterk signaal te sturen, maar wij vrezen dat deze manier van besluitvorming finaal een invloed kan hebben op de effectiviteit van het mechanisme. België zou willen dat er qua algemeen buitenlands en veiligheidsbeleid in de nabije toekomst wordt nagedacht over een uitgebreider gebruik van de gekwalificeerde meerderheid van stemmen. De Unie is matuur genoeg om in die  richting te evolueren. Het is ook een manier om onze stem meer te laten horen in de wereld” aldus Sophie Wilmès.

Situatie in Ethiopië

De Europese ministers bespraken ook de situatie in verschillende landen waar onlangs verkiezingen zijn gehouden. Wat Wit-Rusland betreft, ontstaat een consensus over aanvullende sancties waarvan de modaliteiten nog worden besproken. In het geval van Georgië roept de EU op tot dialoog tussen oppositie en meerderheid. En wat Venezuela betreft, kan de EU op grond van de omstandigheden waarin de verkiezingen van gisteren, 6 december, hebben plaatsgevonden, de resultaten niet erkennen als vrij, eerlijk en representatief voor de wil van het Venezolaanse volk.

De ministers hebben ook van gedachten gewisseld over de meest recente verontrustende ontwikkelingen in Ethiopië. Op dit laatste punt kwam Sophie Wilmès ook tussenbeide: “Wij roepen op tot een onmiddellijke stopzetting van de gevechten in de Tigray-regio. Ondanks een gedeeltelijk akkoord over de humanitaire toegang tot Tigray blijft de hulpverlening gevaarlijk. Wij vragen een algemene en onvoorwaardelijke openstelling voor humanitaire konvooien, en we doen dat uit naam van de lokale bevolking. Dat is een boodschap die ik op 25 november al aan mijn Ethiopische ambtsgenoot heb overgemaakt en die wij vandaag met klem herhalen.»

Verkiezing van Joe Biden

Tot slot heeft de vice-premier en de minister van Buitenlandse Zaken van gedachten gewisseld over het verwachte nieuwe élan voor de transatlantische betrekkingen na de overwinning van Joe Biden in de Verenigde Staten. Zij merkte op: “Deze overwinning is een opportuniteit voor ons om onze relatie met de Verenigde Staten, die door onze gemeenschappelijke geschiedenis en waarden een belangrijke bondgenoot blijft, opnieuw te bevestigen. Maar dat betekent niet dat we er naïef enthousiast over moeten zijn. Dit nieuwe tijdperk zal ons wellicht toelaten om de kwestie van het internationale engagement en het multilateralisme (klimaat, WTO, enz.) aan te pakken, maar ook de punten die tot ergernis leiden, zoals die van het Internationaal Strafhof. In ieder geval zijn we bereid om goed samen te werken om onze gemeenschappelijke doelen te bereiken. Ons land heeft zijn intenties al kenbaar gemaakt door middel van een open brief in Benelux-verband, kort na de overwinning van de verkozen president Biden en vice-president Harris. »