Vandaag, 25 November, is de Internationale Dag voor de Uitbanning van geweld tegen vrouwen en het begin van de campagne “16 dagen activisme tegen gender-gerelateerd geweld”.

Geweld tegen vrouwen, een universeel probleem

Elke vrouw kan slachtoffer worden van geweld, ongeacht haar afkomst, cultuur, sociale klasse, leeftijd of godsdienst. Ondanks talrijke inspanningen is geen enkel land er tot nu toe in geslaagd een einde te maken aan deze wijdverbreide schending van de mensenrechten. Helaas merken we op internationaal vlak zelfs een conservatieve stroming waardoor stappen terug worden gezet inzake gelijkheid van mannen en vrouwen.

Sinds 2001 geeft België concreet gestalte aan zijn beleid ter bestrijding van gender-gerelateerd geweld via een Nationaal Actieplan (NAP) waarbij zowel het federale niveau, de gemeenschappen en de gewesten betrokken zijn. Dit actieplan wordt gecoördineerd door het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen. Het omvat een internationale component, waar Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking werk van maken.

De impact van COVID-19

Voor 2020 is het thema van deze Internationale Dag de impact van COVID-19. Volgens de Verenigde Naties werd tijdens de Covid-19-pandemie wereldwijd een zorgwekkende toename van het aantal gevallen van geweld tegen vrouwen – waaronder huiselijk geweld – vastgesteld, mede door de inperkingsmaatregelen die zijn genomen om de COVID-19-pandemie te beteugelen, maar die mensen ook hebben gedwongen thuis te blijven.

In het kader van de COVID-19-pandemie hebben de Belgische autoriteiten een aantal maatregelen genomen om het probleem van geweld tegen vrouwen, waaronder huiselijk geweld, aan te pakken. Na de tweede Coronagolf heeft de federale regering onlangs een actieplan ter bestrijding van gender-gerelateerd en intra-gezinsgeweld aangenomen, in het besef dat de lockdown en het uitgaansverbod het risico op gender-gerelateerd geweld in huiselijke kring verergeren.

Een prioriteit voor het externe optreden van België

Vicepremier en minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès onderstreept het actieve engagement van de Belgische diplomatie om vrouwen en meisjes wereldwijd te beschermen tegen gender-gerelateerd geweld. Ons land werkt aan een brede ratificatie en uitvoering van het Verdrag van Istanbul (Raad van Europa). Dit is een juridisch bindend instrument dat gericht is op overheidsmaatregelen op vier belangrijke gebieden: preventie van geweld, bescherming van slachtoffers, vervolging van daders en de ontwikkeling van geïntegreerde, alomvattende en gecoördineerde beleidsmaatregelen.

België draagt bij tot de uitvoering van het EU-beleid, dat richtlijnen heeft ontwikkeld over geweld tegen vrouwen en alle vormen van discriminatie van vrouwen. Met deze richtsnoeren bevestigt de EU haar engagement om gendergelijkheid en vrouwenrechten concreet te bevorderen in haar buitenlands beleid.

Sophie Wilmès: “België is een geëngageerde speler in de strijd tegen het gebruik van seksueel geweld als een tactiek van oorlog en terrorisme. We hebben consequent ons politiek gewicht in de schaal gelegd om deze kwestie op het hoogste niveau van de internationale agenda te brengen, en we geven financiële steun aan entiteiten van de Verenigde Naties die dit probleem aanpakken. Vandaag heb ik een bijdrage van 300.000 euro ondertekend voor het Trustfonds voor Conflictgebonden Seksueel Geweld. Dit fonds zal diensten verlenen aan overlevenden van seksueel geweld en aan gerechtelijke instellingen om dit soort misdrijven aan te pakken”.

De bestrijding van gender-gerelateerd geweld staat ook centraal in het werk van de Belgische ontwikkelingssamenwerking. Minister van Ontwikkelingssamenwerking Meryame Kitir: “Zelfs voor dat het COVID-19 virus toesloeg, waren vorig jaar 243 miljoen vrouwen en meisjes over de hele wereld slachtoffer van geweld door hun intieme partners. De COVID-19-pandemie heeft dit geweld enkel doen toenemen, terwijl de ondersteunende diensten niet altijd toegankelijk waren. Seksuele en reproductieve gezondheid en rechten zijn een prioriteit voor de Belgische ontwikkelingssamenwerking. Sinds enkele jaren spelen we in een aantal landen een belangrijke rol in de strijd tegen gender-gerelateerd geweld. We geven niet op en blijven ons inspannen om dit ernstige probleem – dat grote gevolgen heeft voor de gezondheid en het leven van vrouwen en meisjes en alle ontwikkelingsinspanningen belemmert – uit te roeien. We streven naar een wereld zonder gender-gerelateerd geweld, waar elk meisje en elke vrouw haar eigen toekomst kan bepalen. »

In de zomer van 2020 is een oproep gelanceerd om projecten in te dienen die de effecten van COVID-19 op de bevolking verzachten door de strijd tegen gender-gerelateerd geweld, vooral tegen vrouwen en meisjes, te ondersteunen. Deze oproep bevordert een aanpak op basis van drie pijlers (veerkracht, bescherming en participatie) voor een bedrag van bijna 4 miljoen euro. Mogelijks komt daar nog 800.000 euro bij voor het Global Survival Fund. Haar missie is ervoor te zorgen dat overlevenden van conflict-gerelateerd seksueel geweld toegang hebben tot medische zorgen. Herstelrecht is van cruciaal belang omdat het de schade en de vooroordelen erkent die slachtoffers moeten ondergaan; hen steun biedt (financiële of andere) zodat zij hun leven weer kunnen opbouwen en, ten slotte, een remmende factor kan zijn (preventie).

#orangetheworld

Zoals elk jaar mobiliseert het Belgische diplomatieke netwerk zich om de UNWOMEN-campagne “16 Days of Activism against Gender-based Violence” te ondersteunen. U zult de actie van onze ambassades en diplomatieke posten kunnen volgen via hun sociale media, die voor de gelegenheid oranje zullen kleuren.